تعریف برق صنعتی می‌تواند خیلی گسترده باشد اما اگر بخواهیم آن را به ساده‌ترین روش بیان کنیم، می‌توانیم بگوییم برق صنعتی یعنی کاربرد برق در صنعت. این رشته، یکی از حوزه‌هایی به شمار می‌رود که تعداد علاقه‌مندان به یادگیری آن روزبه‌روز در حال افزایش است. در نظر داشته باشید که برق صنعتی مواردی همچون مقاومت، قدرت، نمادهای برقی، ولتاژ و نقشه‌ها را شامل می‌شود.
در ادامه مطلب قصد داریم با جزئیات بیشتری به توضیح برقکاری صنعتی بپردازیم. در صورت تمایل به کسب اطلاعات بیشتر در این زمینه، با ما همراه باشید.
آشنایی با برق صنعتی
در تعریف برق صنعتی اینطور می‌توان گفت که به کنترل و مصرف انرژی الکتریکی در یک کارگاه یا کارخانه صنعتی، گفته می‌شود. همچنین تکنیک‌ها و روش‌هایی که برای نظارت و استفاده از برق در صنعت استفاده می‌شود و در ساختمان‌های مسکونی، تجاری، بیمارستان‌ها و… کاربرد دارد نیز، تعریفی از این حوزه محسوب می‌شود.
به این نکته توجه داشته باشید که برق صنعتی یعنی شبکه سه فاز و قدرت و تجهیزات قدرت،مثل موتورهای سه فاز، ژنراتورها یا ترانس‌های قدرت. روشن کردن یک موتور تک فاز، از نوع ۲خازنه به کمک دو خط فاز و نول،و یک کلید صفر و یک در یک بالابر مصالح ساختمانی را می‌توان جزئی از مباحث برق صنعتی دانست.
یکی دیگر از مباحث برق صنعتی روشن کردن تیرک‌های روشنایی در یک جاده برون شهری به کمک یک یا چند کنتاکتور است.
کاربرد برق صنعتی شامل موارد چه مواردی است؟
شاید این سوال برای شما هم پیش بیاید که رشته برق صنعتی، شامل چه مواردی می‌شود. در این بخش به این سوال پاسخ داده‌ایم که شامل موارد زیر می‌شود:
- کلید الکتریکی از نوع سه فاز را به کمک یک کلید صفرو یک گردان روشن و خاموش می‌کنیم.
- خاموش و روشن کردن موتور تک فاز به کمک کلید گردان.
- راه اندازی کردن پمپ آب کشاورزی ویا یک پمپ شناور سه فاز به کمک کلیدی به نام ستاره مثلث.
- روشن خاموش کردن کمپرسور به کمک یک کنتاکتور.
- کنترل کردن یک موتور به وسیله یک رله هوشمند.
- مواقعی که می‌خواهیم موتور یک نوار نقاله را روشن کنیم.
- زمانی که برق سه فاز ورودی یک کارگاه را به کمک چند کلید اتوماتیک بین تجهیزات مختلف کارگاه تقسیم می‌کنیم.
- زمانی که توان راکتیو یک کارگاه را به کمک چند عدد خازن کنترل و کاهش می‌دهیم.
- زمانی که مقدار جریان هر یک از فازهای یک کارگاه یا یک ساختمان مسکونی،تجاری را به کمک آمپرمتر دیجیتالی تابلویی برروی درب یک تابلو برق نمایش می‌دهیم.
- مواقعی که می‌خواهیم روشنایی کارگاه رابه کمک یک کنتاکتور و دو شستی استارت و استاپ،خاموش و روشن کنیم.
- وقتی که یک موتور سه فاز مربوط به راه اندازی نوار نقاله را به کمک دستگاهی بانام سافت استارت خیلی نرم و آرام راه اندازی می‌کنیم تا کمترین لرزشی در هنگام راه اندازی برروی نوار نقاله داشته باشیم.
- زمانی که می‌خواهیم دور یک موتور سه فاز رابه کمک دستگاهی بانام درایو الکتریکی کنترل کنیم.
به این نکته توجه داشته باشید که موارد گفته شده تنها تعدادی از کاربردهای برق صنعتی است.
وضعیت بازار کار برق صنعتی چگونه است؟
همانطور که از نام برق صنعتی می‌توان حدس زد، این دانش و مهارت بیشتر در صنعت کاربرد دارد و علت این امر آن است که در طول کلاس‌های این دوره، شما نکاتی را می‌آموزید که برای حوزه صنعت برنامه و طرح‌ریزی شده‌اند. برای مثال افراد شرکت‌کننده در این دوره‌های آموزشی، کار با وسایل و تجهیزاتی را می‌آموزند که در کارخانه‌ها، کارگاه‌ها و به طور کلی در سطوح صنعتی و تجاری کاربرد دارند. افراد فعال در این حرفه می‌توانند در یکی از مراکز زیر مشغول به کار شوند:
- کارخانه‌ها
- کارگاه‌های صنعتی
- و سایر موارد مشابه
البته نباید فراموش کنید که هنرجویان رشته برق صنعتی، پس از اتمام دوره‌های آموزشی خود می‌توانند در برخی موارد به عنوان برقکار ساختمان نیز فعالیت کنند، اما نباید از آن‌ها توقع یک فرد حرفه‌ای در این زمینه را داشت؛ بلکه کسب تجربه در این رشته می‌تواند به مرور زمان آن‌ها را به یک برقکار ماهر تبدیل کند.
معرفی تجهیزات مورد نیاز مهندس برق صنعتی
یک مهندس برق صنعتی برای اینکه بتواند وظیفه خود را به درستی انجام دهد، نیاز به ابزار و تجهیزات تخصصی دارد. برخی از این تجهیزات شامل موارد زیر می‌شوند:
رله بی متال
یکی از این ابزارها رله بی متال است که وظیفه آن محافظت کردن از موتور الکتریکی در برابر شدت و جریان اضافه بار می‌باشد. این وسیله که از به هم پیوستن دو فلز غیر همجنس تشکیل شده است، براساس اختلاف موجود بین ضریب انبساطی این دو فلز کار میکند.
کنتاکتور
کنتاکتور، از دیگر تجهیزات مهم در برق صنعتی به شمار می‌رود، از این قطعه در جهت وصل ارتباط جریان الکتریکی یا قطع آن بین منبع تغذیه و بار استفاده می‌شود. این وسیله متشکل از دو هسته متحرک و ثابت می‌باشد؛ در مرکز هسته ثابت سیم پیچی قرار دارد که در صورت ایجاد جریان الکتریکی، سبب حرکت هسته متحرک به سمت هسته ثابت می‌شود.
کلید مینیاتوری
کلید مکانیکی یک قطعه الکترومکانیکی خودکار به شمار می‌رود که به وسیله ایجاد و قطع جریان و همچنین محدود کردن آن وظیفه حفاظت از کاربر در برابر اتصال کوتاه و اضافه بار را بر عهده دارد. این قطعات می‌توانند به صورت حرارتی و مغناطیسی به کار گرفته شوند.
شاسی؛ یکی دیگر از تجهیزات برقکار صنعتی
یکی از تجهیزات مورد نیاز در این شغل، شاسی است که از آن جهت انتقال فرمان وصل و قطع به سمت رله‌ها و کنتاکتور استفاده می‌شود. شاسی‌ها دارای انواع مختلفی هستند که می‌توانیم آن‌ها را براساس قطر، شکل ظاهری، رنگ و نوع ارسال فرمان به دسته‌های مختلفی تقسیم‌بندی کنیم.
کلید حرارتی
کلید حرارتی، از تجهیزاتی است که از امنیت بالایی برخوردار است و به عنوان محافظت کننده مورد استفاده قرار می‌گیرد. این وسیله، علاوه بر اینکه می‌تواند جریان حرارتی را کنترل کند؛ قابلیت قطع جریان مفناطیسی را نیز دارد.
ترمینال ریلی
این قطعه یکی از تجهیزاتی در حوزه برق صنعتی است که اتصال و ارتباط سایر تجهیزات به همدیگر را ممکن می‌سازد. ترمینال ریلی را می‌توان در انواع مختلف معمولی، فشاری، دو طبقه و چند طبقه تقسیم کرد.
آموزش کاربردی برق در صنعت به چه صورت انجام می پذیرد؟
برق صنعتی رشته‌ای است که طرفداران زیادی دارد و این دسته از افراد علاقه‌مند می‌خواهند بدانند که چگونه می‌توان به مهارت کافی در این رشته دست یافت. اگر از این دسته افراد هستید، باید به شما بگوییم که تنها راه یاد گرفتن رشته برق آن هم در سطوح صنعتی، کارکردن به صورت عملی و مواجهه با شرایط مختلف است. شما برای یادگیری این حرفه باید به کسب تجربه بپردازید و برای این کار دو راه بیشتر در مقابل خود نخواهید دید:
- اول آنکه نزد یک برقکار ماهر به صورت کارورزی به یادگیری این مهارت بپردازید.
- دوم آنکه در یک دوره معتبر شرکت کنید، تا توسط اساتید ماهر و بر اساس یک برنامه اصولی و مدون در این رشته آموزش‌های لازم را ببینید.
در مورد تفاوت این دو روش باید به شما بگوییم که مزیت روش دوم نسبت به روش اول، کوتاه‌تر شدن زمان آموزش و به تبع آن ورود زودتر به بازار کار است. ضمناً شما با شرکت در کلاس برق صنعتی می توانید مدرک و مجوز کار نیز دریافت نمایید.